Pravo na slobodu okupljanja među najzastupljenijim primjerima institucionalnog kršenja ljudskih prava u BiH

Prošle sedmice predstavljena je Studija mapiranja institucionalnog kršenja ljudskih prava u BiH u kojoj su identifikovani slučajevi kršenja prava na slobodu mišljenja i informisanja, prava na slobodu mirnog okupljanja i udruživanja i prava na slobodu kretanja.

“Kao najdrastičniji primjer institucionalnog kršenja ljudskih prava koja su fokusu ove studije ističemo domaće zakonodavstvo u oblasti javnog okupljanja. Naime, odredbe zakona o javnim okupljanjima, na svim nivoima u BiH, su kreirane na način da se ostvarenje ovog prava od strane građana u znatnom obimu otežava i ograničava”, ispred Asocijacije za demokratske inicijative Sarajevo za Diskriminacija.ba kaže Dajana Čelebić.

Kada je riječ o postupanju policije u slučajevima održavanja mirnih protesta, Čelibić kaže da su najistaknutiji oni primjeri u kojima je “od strane policije veoma često dolazilo do primjene prekomjerne prinude, do nasilnog prekidanja mirnih protesta koji su održani mimo zakonskih procedura, do hapšenja učesnika ovih protesta i vršenja raznih pritisaka na njih, kao i do prekršajnog kažnjavanja istih bez zakonskog utemeljenja”.

“Ovakvi oblici kršenja su idenfitifikovani u slučaju mirnih protesta ‘Park je naš’ u Banjaluci, protesta neformalne grupe ‘Pravda za Davida’ u Banjaluci, ‘Pravda za Drženana’ u Sarajevu, slučaja protesta građana povodom izgradnje hidroelektrane Kruščice, slučaja protesta radnika ‘Dite’ u Tuzli i sl.”, kaže Čelebić.

Osim toga, veliki broj kršenja od strane policije je identifikovan u odnosu na kažnjavanje građana zbog kršenja mjera ograničenja i zabrane kretanja u cilju sprječavanja širenja koronavirusa, gdje je, kako je objasnila Čelebić, došlo do neadekvatne primjene odredaba zakona o javnom redu i miru, a utvrđena su i određena kršenja prava u radu sudova koja su se ogledala u neadekvatnoj primjeni materijalnih i procesnih pravnih normi, tako da su građani proglašavani odgovornim za izneseno mišljenje putem drušvenih mreža koje je bilo usmjereno na kritikovanje organa javne vlasti, kao i za kršenje mjera ograničenja i zabrane kretanja za vrijeme vanredne situacije.

Čelebić je dodala da su evidentirani i problemi koji su se odnosili na širenje tzv. lažnih vijesti koji su u praksi doveli do “proizvoljnog kažnjavanja građana u slučajevima gdje nije imalo osnova za prekršajnim sankcionisanjem, jer se radilo o izražavanju koje uživa zaštitu u smislu Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda”.

Rezultati četveromjesečnog istraživanja predstavljeni u navedenoj studiji su pokazali da po pitanju navedenih ljudskih prava u BiH postoji neusaglašenost domaćeg zakonodavstva sa odredbama Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda, kao i sa praksom Evropskog suda za ljudska prava.

Autor „Studije mapiranja institucionalnog kršenja ljudskih prava u BiH“ je prof. dr Aleksandar Ivanović, vanredni profesor krivičnog prava Pravnog fakulteta u Lukavici, a cijela studija je dostupna na ovom linku. Studija je objavljena u okviru projekta “Doprinos akademske zajednice zaštiti ljudskih prava u BiH” koji finansira Evropska unija.